Muzeum Historyczne w Sanoku

zaprasza na wykład 
prof. dr hab. Bożeny Czwojdrak

ŚMIERĆ I POCHÓWKI POLSKICH KRÓLOWYCH W KATEDRZE KRAKOWSKIEJ

Sala Gobelinowa Zamku Królewskiego w Sanoku. 16.02.2024, godz.17:00

Prof. dr hab. Bożena Czwojdrak jest wybitną mediewistką, laureatką nagrody im. Stanisława Herbsta (1999) i konkursu im. A. Heymowskiego (2004), członkiem Komisji Historycznej PAN i Towarzystwa Naukowego Societas Vistulana, jak również konsultantem historycznym serialu „Korona Królów”. W bogatym dorobku naukowym Pani Profesor ważne miejsce zajmuje biografia królowej Zofii Holszańskiej, związanej w szczególny sposób z Zamkiem Królewskim w Sanoku.

PROMOCJA KSIĄŻKI DR. MARCINA SMOTERA
Muzeum Historyczne w Sanoku
serdecznie zaprasza na promocję książki
dr. Marcina Smotera „Polskie organizacje społeczno-polityczne, kulturalne i religijne w Sanoku w latach 1868-1918”.
Sala Gobelinowa w podziemiach Zamku Królewskiego w Sanoku, 9 lutego 2024, godz. 17:00

Z radością informujemy, że z drukarni dotarł transport całym nakładem książki naszego kolegi dr. Marcina Smotera „Polskie organizacje społeczno-polityczne, kulturalne i religijne w Sanoku w latach 1868-1918”; redakcja: dr Jarosław Serafin, Ewa Kasprzak, Andrzej Romaniak; opracowanie graficzne: Artur Olechniewicz. Publikacja formatu A4, w twardej oprawie ‒ zawiera 304 bogato ilustrowanych stron. Książka wydana nakładem Muzeum Historycznego w Sanoku (ISBN 978-83-60380-49-9) jest już sprzedaży w naszym muzealnym sklepiku w cenie 65 zł.

OD WYDAWCY
Oddajemy do Państwa rąk kolejne wydawnictwo przybliżające dzieje Sanoka w okresie tzw. autonomii galicyjskiej. To właśnie wówczas Sanok z niewielkiego, zacofanego miasteczka przekształcał się w ważny ośrodek administracyjny, przemysłowy, oświatowy i kulturalny. Wprowadzona przez austriackiego zaborcę autonomia sprzyjała powstawaniu i działalności wielu polskich stowarzyszeń i organizacji. Temat ten w dotychczasowej historiografii Sanoka był stosunkowo wąsko i wybiórczo potraktowany. Niniejsze opracowanie dr. Marcina Smotera – pracownika naszego muzeum – jest pierwszym, które w tak szeroki i całościowy sposób przedstawia powstanie oraz działalność polskich organizacji społeczno-politycznych, kulturalnych i religijnych w naszym mieście w latach 1868-1918. Niniejsza książka jest skróconą wersją rozprawy doktorskiej Marcina Smotera, pod tym samym tytułem, która została obroniona w 2015 r. na Uniwersytecie Rzeszowskim.

DR MARCIN SMOTER (ur. 08.07.1982 r. w Sanoku) – absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Jana Grodka w Sanoku (kierunek: Kulturoznawstwo, specjalność: Kultura Krajów Karpackich – licencjat – 2004 r.) i studiów historycznych na Uniwersytecie Rzeszowskim w Rzeszowie (tytuł magistra – 2009 r. i tytuł doktora – 2015 r.). Autor artykułów m.in. do „Rocznika Sanockiego” i „Zeszytów Historycznych Semper Fidelis”. Interesuje się głównie XIX-wieczną historią Polski i historią regionalną, zwłaszcza zaś dziejami sanockich i galicyjskich organizacji. Działacz Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku, Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Sanoku i Stowarzyszenia Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku. Obecnie pracownik Muzeum Historycznego w Sanoku (bibliotekarz).

Muzeum Historyczne w Sanoku
serdecznie zaprasza do odwiedzenia wystawy czasowej

SANOK W FOTOGRAFII ZDZISŁAWA BEKSIŃSKIEGO 1941-1958

Wystawa będzie dostępna od 28 stycznia do 10 marca 2024 r.
w podziemiach Zamku Królewskiego w Sanoku w zwykłych godzinach otwarcia muzealnych ekspozycji.

SANOK W FOTOGRAFII ZDZISŁAWA BEKSIŃSKIEGO 1941-1958
Twórczość fotograficzna Zdzisława Beksińskiego jest przedmiotem zainteresowania głównie ze strony krytyków, historyków sztuki i koneserów. Jej walory, odkrywane na nowo kilkadziesiąt lat po tym, gdy z końcem lat 50. zerwał ostatecznie z fotografią artystyczną na rzecz malarstwa, budzą najgłębsze uznanie w kolejnym pokoleniu odbiorców. Rzadko natomiast skupia się uwagę na innej, nie tak istotnej dla szerokich mas – jakże jednak ważnej dla sanoczan – dokumentacyjnej warstwie owej twórczości. Tymczasem zdjęcia Zdzisława Beksińskiego z lat 40. i 50. posiadają ogromne znaczenie jako źródła historyczne o charakterze ikonograficznym i właśnie w tym wymiarze prezentowane są po raz pierwszy w ramach niniejszej wystawy.

Zdzisław Beksiński od najmłodszych lat, aż po ostatnie chwile, przejawiał upodobanie do dokumentowania otaczającej rzeczywistości. Właściwe narzędzie dla tej formy aktywności stanowił aparat fotograficzny, z czasem zastępowany w coraz większym stopniu przez kamerę. Pierwszy sprzęt stanowiła mieszkowa Icorette produkcji Zeissa, podarowana Zdzisławowi przez ojca w 1941 roku. Z tego przestarzałego już wówczas aparatu Beksiński zrobił najlepszy pożytek, tworząc m.in. cykl fotografii ilustrujących realia Sanoka pod okupacją niemiecką. Zdjęcia niemieckich pojazdów pancernych, czołgów poruszających się po ulicach miasta czy też naprawionych w miejscowych zakładach maszyn, testowanych pod Sanokiem, posiadają unikatową wartość historyczną. Zaskakuje swoboda, z jaką nie całkiem świadomy zagrożenia Zdzisław robił zdjęcia żołnierzom niemieckim. Warto przypomnieć, iż Polacy pod okupacją niemiecką mogli posiadać aparaty fotograficzne wyłącznie do celów prywatnych. Rejestrowanie przestrzeni publicznej, a w szczególności jej wojskowych aspektów, było kategorycznie zabronione i obarczone najsurowszymi sankcjami jako przejaw potencjalnego szpiegostwa.

W latach 50., po studiach w Krakowie, gdzie sporo fotografował, i powrocie z Rzeszowa do rodzinnego Sanoka, Beksiński z powodzeniem uprawiał fotografię artystyczną. Pomimo sukcesów, przychylności krytyki i przejawów środowiskowego uznania u schyłku dekady coraz częściej wyrażał jednak znużenie tą dziedziną twórczości. Reglamentacja papieru i sprzętu, trudności natury technicznej, wreszcie rodząca się fascynacja malarstwem miały rychło pchnąć go do porzucenia fotografii artystycznej. Fortunnie dla nas towarzyszący mu stale aparat fotograficzny także w tamtym czasie służył mu do dokumentowania Sanoka, jego budynków, tkanki miejskiej i ludzi w nim żyjących. Zdjęcia z roku 1958 nierzadko ukazują tę bardziej pogodną stronę miasta i subtelne piękno podmiejskich pejzaży. Rozświetlone słońcem albo otulone poetycką mgiełką ujęcia wyraźnie kontrastują z ponurym obrazem prowincjonalnego miasta, który artysta realizował w nurcie określanym „quasi-reportażem”.

dr Jarosław Serafin

Muzeum Historyczne w Sanoku
serdecznie zaprasza na wykład

1. Rafała Antoszczuka OFMConv

BŁOGOSŁAWIONY JAKUB STRZEMIĘ W SZTUCE

Zamek Królewski w Sanoku, Sala Gobelinowa,
19 stycznia 2024, godz. 17:00

Muzeum Historyczne w Sanoku
Serdecznie zaprasza
na otwarcie wystawy

SYLWESTER STABRYŁA • IKONOSTAS

26 stycznia 2024, godz. 17:00
Zamek Królewski w Sanoku

Wystawa będzie czynna od 26 stycznia do 29 lutego 2024

OD ARTYSTY
Projekt „Ikonostas” jest konsekwencją osobistych doznań i doświadczeń kształtujących się przez lata w mojej pracy artystycznej. Pomimo tego, że forma i symbolika została zachowana jak w tradycyjnej formie tego przedstawienia, nie należy go traktować dosłownie, stricte jeden do jednego – w założeniu swoim jest autorskim i osobistym pomysłem. Całość tej wielkoformatowej pracy jest uwspółcześnioną interpretacją, posiadającą nowy wymiar i nową przestrzeń, bazującą na tradycyjnej symbolice – podejmującej temat uniwersalnych wartości, symbolicznych treści, prawdy o człowieku i pierwiastka duchowości w ikonie i w sztuce.
Pierwowzorem ikony (z gr. eikon), czyli obrazu sakralnego w kręgu kultury bizantyjskiej, były portrety grobowe (trumienne) z Fajum oraz wczesnochrześcijańskie malarstwo katakumbowe. Wynikiem całości przedstawienia jest połączenie tego, co przez lata powstawało, kształtowało się w ikonie, z tym co pierwotne. Jest swoistym zatoczeniem koła i przejściem znów do tego, z czego się wywodzi ikona, czyli do portretu. Ten „nowy ikonostas” jest łącznikiem pomiędzy tym co pierwotne, zapomniane, a tym co obecne, co w zasadzie uniwersalne.
Specyficzny sposób aranżacji i prezentacji całości, to symboliczne przejście – pozwala nam na dyskretne wejście w świat świętości i ma za zadanie zbliżyć nas do tajemnicy.
Ważne jest, by dostrzec to, że niewiele nas różni od świętych ukazanych na kartach Biblii. Poprzez funkcjonowanie ikony w życiu codziennym, prywatnym, ten świat daleki, nierealny staje się jednocześnie bliski. Wizerunki stworzone przez człowieka i dla człowieka mówią tak naprawdę o nas samych. Patrzymy na świętych, a może powinniśmy znaleźć świętość w swym bliźnim, w każdym z nas.

(Sylwester Stabryła)

SYLWESTER STABRYŁA • IKONOSTAS
Sylwester Stabryła jest artystą, który – posługując się językiem realistycznym –wypracował indywidualną, rozpoznawalną poetykę obrazowania. Niemal od początku tematem przewodnim jego twórczości jest człowiek, ukazany w swej złożoności, niepowtarzalności, z bagażem trudnych emocji i wewnętrznych doświadczeń.
Projekt zatytułowany Ikonostas, któremu artysta poświęcił rok swojej twórczej pracy, w centrum malarskich dociekań i znaczeniowych odniesień również stawia człowieka. Sztuka sakralna Kościoła Wschodniego od lat inspiruje twórców, którzy w mniej lub bardziej bezpośredni sposób nawiązują do malarstwa ikonowego. W tym przypadku tradycyjny ikonostas – bogactwo zawartych w nim treści oraz głębia duchowej rzeczywistości dały impuls do stworzenia czegoś nowego, autonomicznego, na wskroś osobistego, a równocześnie niezwykle uniwersalnego w swej wymowie. Rozmieszczenie i układ obrazów wyrasta z recepcji tradycyjnego schematu ikonostasu – sam przekaz daleki jest jednak od dosłowności. Mając niewiele wspólnego ze zobiektywizowanym przedstawianiem dogmatów wiary czy sztuką sakralną, stanowi prywatne, indywidualne wyobrażenie symbolicznych treści.
Znaczenie ikonostasu ulega w tej pracy twórczemu przeformułowaniu. Artysta przenosi punkt ciężkości ze sfery niebiańskiej ku ziemskiej. Wizerunki świętych zastępuje portretami bliskich sobie osób, bądź znajomych, sugerując, że to człowiek stojący obok nas jest „nośnikiem” uniwersalnych wartości – tego, co związane z dobrem, pięknem, prawdą, ale i cierpieniem, poświęceniem czy zdolnością do przekraczania własnych granic. Wizerunki świętych oblicz na ikonach stają się zarazem miejscem na twarz „każdego” – portretem całej ludzkości. Przegrodę oddzielającą sferę nieskończoności i skończoności, sacrum i profanum, eliminuje artysta na rzecz bliskiego, bezpośredniego, osobowego kontaktu, mającego nas przybliżyć do Sensu.
Sylwester należy do tych artystów, którzy wypełniają swą sztukę treściami głęboko ludzkimi, egzystencjalnymi, skłaniającymi do refleksji. Jego Ikonostas spełnia również to zadanie. Zaprasza widza do nowego spojrzenia na fenomen oddziaływania ikony, proponuje odwrócenie perspektywy. Najbardziej istotnym postulatem projektu wydaje się zwrócenie uwagi na „bycie tu i teraz” – dostrzeżenie obecności sacrum w drugim człowieku. Uobecnienie tego, co na co dzień bywa zasłonięte, niedostrzegalne i trudne do odkrycia; uwrażliwienie na pewną Tajemnicę, która tkwi w każdym z nas.
Artysta, podkreślając duchowy wymiar człowieczeństwa i świata, stawia widza wobec nowej, uwspółcześnionej perspektywy – próby odnalezienia sfery sacrum w codzienności, w kontakcie z drugim człowiekiem, w samym sobie…

(Dorota Szomko-Osękowska)

SYLWESTER STABRYŁA
Urodzony w 1975 r. w Brzozowie. Absolwent Katedry Sztuki Politechniki Radomskiej w 2002 r. Dyplom z malarstwa obronił u prof. Andrzeja Gieragi, a aneks z grafiki u prof. Krzysztofa Wyznera. Zajmuje się malarstwem, grafiką i rysunkiem. Uczestniczył w wielu wystawach w kraju i za granicą. Autor cykli malarskich takich jak: Duzi Chłopcy, Historie Kuchenne, Stopklatki. Posługując się realistycznym językiem wypowiedzi, tworzy malarstwo osobiste i intymne, korzystające z ikonografii i motywów wykształconych we wcześniejszych okresach sztuki.

Muzeum Historyczne w Sanoku

zaprasza na uroczyste otwarcie wystawy

SZABLA POLSKA WZÓR 1917

ze zbiorów pana Roberta Fedyka

11 listopada 2023, godz. 17:00
poddasze Zamku Królewskiego w Sanoku

Wystawa czynna do 7 kwietnia 2024

Muzeum Historyczne w Sanoku
zaprasza na wernisaż wystawy

Oksana Mira KULCZYCKA
MALARSTWO i RZEŹBA
„BLIŻEJ GWIAZD – KONSTELACJE i GROMADY”

13 października 2023 (piątek), godz. 17:00
poddasze Zamku Królewskiego w Sanoku
Wystawa czynna do 30 grudnia 2023

Oksana Mira Kulczycka (ur. 23 stycznia 1968 w Krakowie) – absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie – Wydział Architektury Wnętrz. Dyplom w 1995 roku. Ma na swoim koncie liczne projekty i realizacje z zakresu aranżacji wnętrz użyteczności publicznej i mieszkalnej, elewacji budynków oraz wystawiennictwa. Od 2015 roku pracuje jako dydaktyk w Liceum Sztuk Plastycznych w Lesku. Zajmuje się malarstwem akrylowym, rzeźbą, ceramiką. Brała udział w plenerach malarskich organizowanych przez Stowarzyszenie Tworzymy Razem. Mieszka i pracuje w Sanoku.
• Uczestniczyła w licznych wystawach zbiorowych i indywidualnych.
• Otrzymała wyróżnienie w kategorii Rzeźba podczas Konfrontacji Młodych Artystów Nowy Sącz (1998)

Wystawy indywidualne:
2001 ‒ Szept Anioła, Muzeum Historyczne, Sanok
2013 ‒ Poza czasem, SDK, Sanok
2013 ‒ Galeria Pasaż, Iwonicz Zdrój
2014 ‒ Poza czasem, RCKP, Krosno
2015 ‒ Formy ulotne, Galeria 20, MBP, Sanok
2015 ‒ Oswoić dualizm, BWA, Sanok
2017 ‒ Oswoić dualizm, Pałacyk Zielińskiego, Kielce
2018 ‒ Sztuka i biznes, Home dekor, Sanok
2019 ‒ Malarstwo, BWA, Sandomierz
2022 ‒ Bliżej gwiazd, Interpiano, Sanok

Kontakt:
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Muzeum Historyczne w Sanoku
zaprasza na wykład dr. hab. Tomasza Balbusa
Naczelnika Oddziałowego Archiwum IPN we Wrocławiu

O. TADEUSZ ANDRZEJ DEPTUCH (1919–2015).
FRANCISZKANIN W SŁUŻBIE POLSKI PODZIEMNEJ

7 listopada 2023 r., godz. 17:00
w Sali Gobelinowej
w podziemiach Zamku Królewskiego w Sanoku